Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego 2014-2020 - Realizuję projekt

Nadużycia finansowe

Nadużycie to nieetyczne, często nielegalne zachowanie, mające na celu osiągnięcie osobistych korzyści, zazwyczaj finansowych. Istnieje wiele definicji tego pojęcia, które mniej lub bardziej wyczerpująco opisują to zjawisko. Najpopularniejszą jest definicja zgodnie z którą nadużycie gospodarcze jest to każde celowe działanie bądź zaniedbanie skutkujące osiągnięciem korzyści przez sprawcę lub poniesieniem straty przez ofiarę, dokonane za pomocą wprowadzenia w błąd.

Konwencja o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich sporządzona na podstawie art. K.3 Traktatu o Unii Europejskiej, definiuje nadużycia finansowe jako jakiekolwiek celowe działanie lub zaniechanie naruszające interesy finansowe Wspólnot Europejskich w odniesieniu do wydatków, polegające na:

wykorzystaniu lub przedstawieniu nieprawdziwych, niepoprawnych lub niepełnych oświadczeń lub dokumentów, które ma na celu sprzeniewierzenie lub bezprawne zatrzymanie środków z budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetów zarządzanych przez Wspólnoty Europejskie lub w ich imieniu,
nieujawnieniu informacji z naruszeniem szczególnego obowiązku, w tym samym celu,
niewłaściwym wykorzystaniu takich środków do celów innych niż te, na które zostały pierwotnie przyznane.

W celu skutecznego rozwiązania problemu nadużyć IZ RPOWŚ wypracowała uporządkowane podejście do zwalczania nadużyć finansowych. Na cykl zwalczania nadużyć finansowych składają się cztery podstawowe elementy:

zapobieganie,
wykrywanie,
korygowanie,
ściganie.

Dokładna ocena ryzyka nadużyć finansowych w połączeniu z odpowiednimi środkami służącymi zapobieganiu i wykrywaniu oraz skoordynowanymi dochodzeniami, przeprowadzanymi w porę przez właściwe organy, mogą znacznie ograniczyć ryzyko nadużyć finansowych i odpowiednio im przeciwdziałać.

Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego zobowiązuje się do:

a) utrzymania wysokich standardów prawnych, etycznych i moralnych oraz,

b) przestrzegania zasad prawości, obiektywności, odpowiedzialności i uczciwości, podczas wdrażania i zarządzania RPOWŚ.

Dlatego też – w zgodzie z treścią art. 61 ust. 2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (1) Rozporządzenie finansowe (zwane dalej „RF 2018”) – IZ RPOWŚ przyjmuje i wdraża wszelkie niezbędne środki, by chronić interesy finansowe Unii Europejskiej, w szczególności poprzez zapobieganie nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywanie ich i korygowanie.

Jednym z ważnych przepisów prawnych (Obok dyrektyw UE w sprawie zamówień publicznych, regulaminu pracowniczego i szeregu przepisów sektorowych) w kontekście unikania konfliktów interesów jest art. 61 RF 2018, który zawiera zmienione przepisy dotyczące konfliktów interesów. Od dnia 2 sierpnia 2018 r. ma on zastosowanie do wszystkich funduszy zasilanych z budżetu UE oraz do wszystkich trybów zarządzania.

Zgodnie z powyższym konflikt interesów istnieje wówczas, gdy „bezstronne i obiektywne pełnienie funkcji podmiotu upoważnionego do działań finansowych lub innej osoby” uczestniczących w wykonaniu budżetu „jest zagrożone z uwagi na względy rodzinne, emocjonalne, sympatie polityczne lub związki z jakimkolwiek krajem, interes gospodarczy lub jakiekolwiek inne bezpośrednie lub pośrednie interesy osobiste”.

IZ RPOWŚ realizuje swoje zadania w taki sposób, aby być postrzegana, jako instytucja przeciwna przejawom nadużyć finansowych i korupcji w prowadzeniu swojej działalności. Realizując powyższe IZ RPOWŚ przyjęła dokument, pn.: „Polityka zwalczania nadużyć finansowych i przeciwdziałania zjawiskom korupcji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020”.

Głównym celem w/w dokumentu jest stworzenie odpowiednich ram dla zarządzania ryzykiem wystąpienia nadużyć finansowych oraz wprowadzenie jednolitych reguł stosowanych przez wszystkie Departamenty/Biura zaangażowane w realizację RPOWŚ 2014-2020, zgodnie z Wytycznymi Komisji Europejskiej dla państw członkowskich i instytucji wdrażających programy, pn. „Ocena ryzyka nadużyć finansowych oraz skuteczne i proporcjonalne środki zwalczania nadużyć finansowych”.

Mając na uwadze powyższe Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Zarządzeniem nr 105/16 z dnia 30 listopada 2016 roku powołał Zespół ds. oceny ryzyka wystąpienia nadużyć finansowych związanych z wdrażaniem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020.

FORMY ZGŁASZANIA NADUŻYĆ FINANSOWYCH

Jeżeli posiadają Państwo wiedzę o okolicznościach mogących świadczyć o wystąpieniu nadużycia finansowego związanego z realizacją RPOWŚ, prosimy o przekazanie takiej informacji. Każdy sygnał dotyczący możliwości wystąpienia nadużycia finansowego jest szczegółowo badany, co umożliwia podjęcie stosownych działań zapobiegawczych lub korygujących.

Urzędnicy zatrudnieni w instytucjach europejskich mają obowiązek zgłaszania możliwych przypadków nadużyć finansowych lub korupcji, innej nielegalnej działalności lub uchybień dotyczących etyki zawodowej, które mogą stanowić poważne niedopełnienie obowiązków urzędnika UE.

Wszelkie informacje na temat nadużyć finansowych związanych z wdrażaniem Programu Regionalnego można przekazywać IZ RPOWŚ, również anonimowo:

w formie mailowej na adres poczty elektronicznej:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
w formie pisemnej na adres:

Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego

Al. IX Wieków Kielc 3, 25-516 Kielce

Zawiadomienie pisemne o podejrzeniu popełnienia przestępstwa powinno spełniać wymogi formalne określone w art. 119 Kodeksu postępowania karnego, tj. zawierać oznaczenie:

organu do którego jest skierowane zawiadomienie,
osoby wnoszącej pismo: imię, nazwisko oraz adres,
opis sprawy, której dotyczy zawiadomienie,
ewentualne załączniki (np. dokumenty potwierdzające zaistnienie przestępstwa – faktury, umowy itp.),
datę i podpis osoby składającej zawiadomienie.

WSPÓŁPRACA IZ RPOWŚ Z ORGANAMI ŚLEDCZYMI

W przypadku podejrzenia nadużycia i po jego prawidłowym zgłoszeniu, IZ RPOWŚ przekazuje sprawę właściwemu organowi państwa członkowskiego w celu objęcia jej dochodzeniem i nałożenia sankcji, w tym, w stosownych przypadkach, organom ścigania lub organom ds. zwalczania korupcji.

Zgodnie z artykułem 304 § 2 Kodeksu postępowania karnego, IZ RPOWŚ, gdy w związku ze swą działalnością dowie się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, jest zobowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. Pod pojęciem przestępstwa ściganego z urzędu należy rozumieć przestępstwo wymienione w Kodeksie karnym.

IZ RPOWŚ, po stwierdzeniu możliwości wystąpienia przestępstwa ściganego z urzędu, współpracuje z przedstawicielami prokuratury lub Policji, w zależności od zakresu wskazanego przez prokuraturę lub Policję. IZ RPOWŚ zapewnia pełną współpracę z organami dochodzeniowymi, organami ścigania lub organami wymiaru sprawiedliwości, przede wszystkim przez przechowywanie dokumentacji dotyczącej przypadków nadużyć w bezpiecznych miejscach oraz zapewnienie odpowiedniego przekazania spraw w przypadku mobilności pracowników.

OCHRONA OSÓB UJAWNIAJĄCYCH NADUŻYCIE FINANSOWE

IZ RPOWŚ chroni osoby ujawniające możliwość wystąpienia nadużycia finansowego.Do zasadniczych elementów ochrony prawnej zalicza się ochronę tożsamości osoby sygnalizującej. Dane umożliwiające identyfikację sygnalistów, ujawniających możliwość wystąpienia nadużycia finansowego mogą zostać udostępnione wyłącznie za zgodą zainteresowanego, a osoby sygnalizujące są informowane o okolicznościach, w których ujawnienie ich tożsamości stanie się konieczne (np. w razie wszczęcia postępowania karnego).

Jednocześnie IZ RPOWŚ zapewnia, że pracownik IZ RPOWŚ stwierdzający możliwość wystąpienia nadużycia finansowego podlega ochronie przeciwko ewentualnym działaniom odwetowym, rozumianym jako działania, które:

prowadzą do pogorszenia sytuacji osoby sygnalizującej, wyrządzają krzywdę lub szkodę,
zostały podjęte w związku z ujawnieniem przez tę osobę informacji w interesie publicznym (zachodzi związek pomiędzy ujawnieniem a działaniem niekorzystnym dla osoby sygnalizującej).

KONTAKT DO OLAF

OLAF - Europejski Urząd ds. zwalczania nadużyć finansowych. Jest odpowiedzialny za prowadzenie dochodzenia w sprawie nadużyć na szkodę budżetu UE, korupcji oraz poważnych uchybień wewnątrz instytucji europejskich i opracowuje politykę zwalczania nadużyć finansowych na potrzeby Komisji Europejskie. Do OLAF można zgłosić wszelkie przypadki podejrzeń wystąpienia nadużyć finansowych, również anonimowo. Istotne jest, aby informacje przekazane do OLAF były w miarę możliwości dokładne i szczegółowe (o ile to możliwe warto załączyć istotne dokumenty). Z OLAF można komunikować się w języku polskim.

Jak można zgłosić nadużycie do OLAF?