Serwis Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego

Zgodnie z aktualnie obowiązującą linią demarkacyjną przesłanką, której wypełnienie decyduje o zakwalifikowaniu szkoły do wsparcia w ramach PI 10(i) bądź PI 10(iv) jest typ szkoły, a nie rodzaj planowanego do realizacji w ramach projektu wsparcia. Dlatego też, kompleksowe wsparcie szkół kształcących w zawodach powinno być realizowane w ramach PI 10(iv), z kolei szkoły prowadzące wyłącznie kształcenie ogólne powinny stanowić grupę docelową działań przewidzianych do realizacji w ramach PI 10(i). Ponadto w ramach PI 10(iv) szkoły prowadzące kształcenie zawodowe powinny mieć możliwość realizacji przedsięwzięć ukierunkowanych na zwiększenie jakości prowadzonego kształcenia zawodowego, a także działań mających na celu rozwijanie u uczniów kompetencji kluczowych i umiejętności uniwersalnych. Powyższe rozwiązanie zostało wprowadzone w ramach ostatniej nowelizacji postanowień Umowy Partnerstwa i znajduje odzwierciedlenie w aktualnej wersji Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć z udziałem środków EFS w obszarze edukacji na lata 2014-2020 (z 1 stycznia 2018 r.).

Zastosowanie ww. linii demarkacyjnej może być utrudnione w przypadku szkół artystycznych, przede wszystkim dlatego, że szkoły te tworzą odrębny system kształcenia, w stosunku do systemu kształcenia ogólnego i zawodowego. Nie może to jednakże stanowić przesłanki utrudniającej możliwość skorzystania przez te podmioty ze wsparcia EFS. Wśród typów szkół artystycznych I i II stopnia znajdują się szkoły prowadzące wyłącznie kształcenie w zakresie przedmiotów artystycznych oraz szkoły, w których uczniowie mogą realizować także obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki. Zgodnie z zapisem Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2017 r. w sprawie typów szkół artystycznych publicznych i niepublicznych (Dz. U. z 2017 poz. 1125) do kategorii szkół realizujących kształcenie ogólne i artystyczne zalicza:

1) szkoły muzyczne:

a) ogólnokształcące szkoły muzyczne I stopnia - szkoły o ośmioletnim cyklu kształcenia, w których jest realizowane kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej, a w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin ósmoklasisty oraz egzamin końcowy, dające podstawy wykształcenia muzycznego,

b) ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia - szkoły o sześcioletnim cyklu kształcenia, w których jest realizowane kształcenie ogólne w zakresie klas VII i VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego oraz w klasie II przeprowadza się egzamin ósmoklasisty, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego muzyk po zdaniu egzaminu dyplomowego, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;

2) licea sztuk plastycznych - szkoły o pięcioletnim cyklu kształcenia, realizujące kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego plastyk po zdaniu egzaminu dyplomowego, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;

3) ogólnokształcące szkoły baletowe - szkoły o dziewięcioletnim cyklu kształcenia, w których jest realizowane kształcenie ogólne w zakresie klas IV-VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego oraz w klasie V przeprowadza się egzamin ósmoklasisty, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego tancerz po zdaniu egzaminu dyplomowego, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego.

Wśród szkół realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne rozporządzenie wymienia:

1) szkoły muzyczne:

a) szkoły muzyczne I stopnia - szkoły o sześcioletnim lub czteroletnim cyklu kształcenia w zależności od wieku ucznia, w których w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin końcowy, dające podstawy zawodowego wykształcenia muzycznego,

b) szkoły muzyczne II stopnia - szkoły o sześcioletnim lub czteroletnim cyklu kształcenia w zależności od specjalności kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego muzyk po zdaniu egzaminu dyplomowego;

2) szkoły sztuki tańca - szkoły o dziewięcioletnim cyklu kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego tancerz po zdaniu egzaminu dyplomowego;

3) szkoły sztuki cyrkowej - szkoły o trzyletnim cyklu kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego aktor cyrkowy po zdaniu egzaminu dyplomowego;

4) szkoły policealne:

a) szkoły policealne muzyczne - szkoły o trzyletnim cyklu kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego muzyk albo aktor scen muzycznych po zdaniu egzaminu dyplomowego,

b) szkoły policealne plastyczne - szkoły o dwuletnim cyklu kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego plastyk po zdaniu egzaminu dyplomowego.

Zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego kształcenie w zawodach takich jak: aktor cyrkowy, aktor scen muzycznych, muzyk, tancerz, plastyk prowadzone jest wyłącznie w ramach szkół artystycznych wskazanych powyżej. Jedynym typem szkoły artystycznej, która nie kończy się uzyskaniem tytułu zawodowego jest ogólnokształcąca szkoła muzyczna I stopnia oraz szkoła muzyczna I stopnia. Obie wskazane powyżej szkoły zapewniają wyłącznie podstawy wykształcenia zawodowego, wymaganego m. in. jako podbudowa dla innych kwalifikacji.

Mając na uwadze fakt, iż wszystkie szkoły szkolnictwa artystycznego przewidują w swoim zakresie kształcenie w obrębie zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, choć nie wszystkie kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego, zgodnie z obecnie obowiązującą linią demarkacyjną, powinny co do zasady stanowić grupę docelową działań przewidzianych do realizacji w ramach PI 10(iv). Zgodnie z obowiązującą wersją Wytycznych dot. edukacji szkoły te powinny być wspierane w zakresie zawodowym oraz uzupełniająco w zakresie ogólnym, z poszanowaniem zasad określonych w Podrozdziale 6.1 Wytycznych.

Jednocześnie, ze względu na możliwość uzyskania przez uczniów szkół artystycznych również wykształcenia ogólnego zarówno na poziomie podstawowym, jak i ponadpodstawowym, w opinii IK UP zasadnym jest dopuszczenie możliwości aplikowania przez szkoły artystyczne prowadzące kształcenie ogólne (ogólnokształcące szkoły I stopnia, ogólnokształcące szkoły II stopnia, licea sztuk plastycznych, ogólnokształcące szkoły baletowe) o środki dostępne w ramach PI 10(i).

Przyjęcie powyższego rozwiązania, pomimo odstępstwa od obowiązującej linii demarkacyjnej, jest konieczne z uwagi na odmienną organizację szkolnictwa artystycznego, która dopuszcza m. in. możliwość kształcenia ogólnego na poziomie podstawowym w połączeniu z kształceniem zawodowym. Cykl kształcenia w szkołach artystycznych, w odróżnieniu od szkół zawodowych, przewiduje realizację zarówno podstawy programowej kształcenia ogólnego dla poszczególnych klas szkoły podstawowej, jak i podstawy programowej dla liceum ogólnokształcącego. Z uwagi na szerszy wymiar kształcenia ogólnego w szkołach artystycznych zasadne jest, aby szkoły te miały możliwość realizacji przedsięwzięć również w PI 10(i), z tym ograniczeniem, że wsparcie będzie dotyczyć podstawy programowej kształcenia ogólnego. Zaproponowane rozwiązanie wyeliminuje nadmierne trudności w aplikowaniu o środki przez ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, który nadzoruje szkolnictwo artystyczne.

Powyższe rozstrzygnięcie nie będzie miało zastosowania do szkół sportowych. Zgodnie z cytowanym w piśmie Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie oddziałów i szkół sportowych oraz oddziałów i szkół mistrzostwa sportowego (Dz. U. 2017, poz. 671) szkoły sportowe, szkoły mistrzostwa sportowego, oddziały sportowe czy oddziały mistrzostwa sportowego tworzone są w szkołach podstawowych bądź ponadpodstawowych. Szkoły te wyróżnia wyłącznie realizacja dodatkowego do podstawy programowej kształcenia ogólnego bądź zawodowego programu sportowego. Realizacja tego programu nie decyduje o profilu szkoły (ogólnym bądź zawodowym), gdyż może być on realizowany w szkole ogólnej bądź w szkole zawodowej. Tym samym, szkoły sportowe powinny być kwalifikowane do wsparcia EFS na zasadach ogólnych, o którym mowa na wstępie, podobnie jak szkoły językowe czy z oddziałami językowymi.

Zgodnie z pkt 2 podrozdziału 8.4  Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach EFRR, EFS oraz FS na lata 2014 – 2020 z dnia 19 lipca 2017 r., zawierającym definicję kosztów pośrednich projektu w brzmieniu: „koszty administracyjne związane z obsługą projektu” oraz katalog otwarty tychże kosztów – koszt rekrutacji uczestników projektu EFS, należy uznać co do zasady za koszt pośredni. Niemniej jednak Instytucja Koordynująca EFS dostrzega możliwość rozliczenia kosztów rekrutacji w kosztach bezpośrednich projektu w przypadku podjęcia przez Beneficjenta aktywnych działań merytorycznych, niezbędnych dla pozyskania uczestników.

Zasadnym jest więc rozliczanie kosztów rekrutacji w kosztach bezpośrednich, w przypadkach gdy:

1) projekt dotyczy grupy docelowej, do której dotarcie jest utrudnione i wymaga działań bezpośrednich (np. osoby NEET), lub

2) rekrutacja do projektu wymaga merytorycznej weryfikacji wiedzy i umiejętności uczestników celem zakwalifikowania ich do odpowiedniej formy wsparcia, czy na właściwy poziom zaawansowania szkolenia, lub

3) rekrutacja wymaga merytorycznej oceny dokumentów składanych przez uczestnika/ przeprowadzenia wstępnej weryfikacji podmiotu, który ma przystąpić do projektu, np. składanych formularzy w przypadku weryfikacji statusu MŚP lub pomocy publicznej lub pomocy de minimis/weryfikacji istniejącej w danym podmiocie diagnozy potrzeb rozwojowych.

Aktywne działania należy rozumieć szeroko, tj. zarówno jako pozyskiwanie uczestników, jak i weryfikowanie ich kwalifikowalności lub predyspozycji do udziału w projekcie. Natomiast wszelkie inne czynności, nie wymagające aktywnych działań rekrutacyjnych po stronie Beneficjenta, np. działania rekrutacyjne beneficjenta na rzecz własnych pracowników/członków, działania informacyjno-promocyjne, skierowane do szerokiej grupy odbiorców (np. audycje radiowe lub TV) nie mogą być uznane za rekrutację, która mogłaby zostać ujęta w kosztach bezpośrednich. 

Beneficjent na etapie aplikowania o środki dofinansowania projektu powinien uzasadnić we wniosku o dofinansowanie kwalifikowalność poszczególnych kosztów rekrutacji w kosztach bezpośrednich projektu, co pozwoli właściwej instytucji na przeprowadzenie analizy zasadności ujęcia kosztów rekrutacji w kosztach bezpośrednich i zatwierdzenie projektu w kształcie prezentowanym przez Beneficjenta.

Zgodnie z art. 7e ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2016 r. poz. 1943, z późn.zm.) oraz art. 35a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2016 r. poz. 1379, z późn.zm.), do prowadzenia zajęć edukacyjnych finansowanych z EFS powinni być zatrudniani nauczyciele na podstawie ustawy — Karta Nauczyciela bądź ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666, z późn.zm.).

Uzasadnieniem wprowadzenia przepisów art. 35a ustawy — Karta Nauczyciela i art. 7e ustawy o systemie oświaty było, m.in. wyeliminowanie konieczności przeprowadzania postępowań określonych w przepisach w sprawie zamówień publicznych oraz zatrudniania nauczycieli do prowadzenia projektów na podstawie umów cywilnoprawnych. Zmiany te miały na celu ułatwienie organizacji w ramach programów finansowanych z udziałem środków budżetu Unii Europejskiej zajęć dla uczniów lub wychowanków zgodnie z ich potrzebami oraz podniesienie jakości tych zajęć. Dlatego też w przypadku szkół publicznych obowiązujące przepisy przewidują powierzanie prowadzenia tych zajęć nauczycielom zatrudnionym już w szkole na podstawie ustawy — Karta Nauczyciela lub zatrudnianie do prowadzenia tych zajęć innych nauczycieli na podstawie Kodeksu pracy.

Taka interpretacja ma istotne znaczenie dla sposobu realizacji interwencji EFS. Aby wykluczyć ewentualne problemy związane z zatrudnianiem nauczycieli wskazane jest, aby projekty edukacyjne EFS były bezpośrednio realizowane przez organy prowadzące szkoły i placówki oświatowe, czyli podmioty odpowiedzialne za prowadzenie procesu edukacyjnego. 

W tym kontekście należy mieć na uwadze, że celem interwencji EFS w obszarze edukacji jest poprawa i zwiększenie efektywności procesu edukacji realizowanego przez szkoły i placówki oświatowe. Szczególnie istotne w tym zakresie jest rozwijanie kompetencji/kwalifikacji uczniów niezbędnych na rynku pracy oraz stanowiących fundament dla dalszego podnoszenia kwalifikacji i umiejętności w ramach kształcenia przez całe życie. Z założenia interwencja EFS powinna przynieść trwałe, pozytywne zmiany w realizacji procesu edukacyjnego i tym samym jest ukierunkowana na podniesienie jakości usług edukacyjnych świadczonych przez szkoły i placówki edukacyjne. Konieczne jest zatem zapewnienie, że projekty będą stanowiły odpowiedź na zdiagnozowane indywidualne potrzeby uczniów oraz szkół. Dlatego też zasadne jest, aby to organy prowadzące inicjowały i organizowały proces edukacyjny a nie podmioty zewnętrzne. Bezpośrednia odpowiedzialność za realizację procesu edukacyjnego i projektów współfinansowanych z EFS, które ten proces wspierają, powinna spoczywać na organie prowadzącym lub szkole/placówce systemu oświaty, które mają pełną informację na temat obszarów wymagających wsparcia, odpowiadają za jakość procesu dydaktycznego oraz warunki organizacyjne prowadzenia takiego procesu, co jest również istotne w kontekście uczestników – dzieci – do których kierowane jest wsparcie. Zatem angażowanie podmiotów zewnętrznych w tym zakresie powinno mieć charakter uzupełniający i jest uzasadnione tylko, np. w realizacji specjalistycznych zajęć dodatkowych dla uczniów. Niemniej nadal powinno to odbywać się pod nadzorem organu prowadzącego lub szkoły/placówki oświatowej, opowiedzianych za realizację całego procesu edukacyjnego.

1. Realizacja projektu EFS przez szkołę publiczną (beneficjent)

Gmina jako podmiot posiadający osobowość prawną, a nie szkoła (jej jednostka organizacyjna) uprawniona jest do podpisania umowy o dofinansowanie projektu finansowanego ze środków Unii Europejskiej (z tego względu w projektach edukacyjnych finansowanych ze środków EFS szkoły są realizatorami projektu gminy). Zgodnie z treścią zawartej umowy o dofinansowanie gmina zobowiązana jest podczas wydatkowania środków projektowych do stosowania prawa powszechnie obowiązującego (krajowego i wspólnotowego), nadto Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach EFRR, EFS i FS na lata 2014-2020 (dalej: Wytyczne w zakresie kwalifikowalności). Jednocześnie, przystępując do umowy o dofinansowanie gmina przyjmuje na siebie pełną odpowiedzialność za realizację projektu.

Zgodność z prawem powszechnie obowiązującym jest podstawowym warunkiem kwalifikowalności wydatków zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania. Warunek ten dotyczy również kosztu zaangażowania nauczycieli do realizacji zadań gminy w projektach EFS.

Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – gminy realizują wszelkie sprawy (zadania) publiczne związane z jak najszerzej pojętym rozwojem wspólnoty lokalnej (gospodarczym, społecznym, kulturalnym). Zgodnie z zapisami cyt. ustawy o samorządzie gminnym, gmina jest wspólnotą samorządową, jednostką samorządu terytorialnego najniższego szczebla i posiada osobowość prawną. Oznacza to, że gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Konsekwencją faktu posiadania przez gminę osobowości prawnej jest jej zdolność do czynności prawnych, których gmina, zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.) dokonuje za pośrednictwem swoich organów w sposób przewidziany w ustawie i w statucie gminy. Osobowość prawną posiada gmina jako taka, nie mają jej natomiast jej budżetowe jednostki organizacyjne, np. szkoły. W związku z powyższym, stroną umowy o dofinansowanie jako beneficjent jest gmina. W stosunkach zobowiązaniowych również występuje gmina, gdyż tylko ona ma osobowość prawną i zdolność do czynności prawnych. Fakt, że gmina jest beneficjentem, nie może jednak prowadzić do obejścia przepisów dotyczących angażowania nauczycieli w szkołach. To samo dotyczy szkół i placówek oświatowych na szczeblu powiatu.

Dlatego tak istotne jest, aby już na etapie formułowania założeń projektu we wniosku o dofinansowanie, dostrzec kto jest beneficjentem, kto realizatorem, a kto pracodawcą nauczycieli, tak aby uregulowanie stosunku pracy z nauczycielami w związku z realizacją zadań projektowych przebiegło zgodnie z prawem powszechnie obowiązującym. Już z wniosku o dofinansowanie powinien wynikać przejrzysty opis sposobu angażowania własnych pracowników przez szkołę jako realizatora, tak aby możliwa była ocena kwalifikowalności kosztów tego zaangażowania na etapie kontroli projektu czy weryfikacji wniosków o płatność. Odpowiedzialność za prawidłowe zaangażowanie personelu projektu i rozliczenie kosztów jego zaangażowania zgodnie z prawem powszechnie obowiązującym i Wytycznymi ponosi beneficjent projektu.

Angażowanie nauczycieli na podstawie Karty Nauczyciela i Kodeksu Pracy

W przypadku zorganizowania w publicznej szkole lub placówce zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, zgodnie z przepisami art. 35a ustawy — Karta Nauczyciela, dyrektor szkoły lub placówki może powierzyć prowadzenie tych zajęć nauczycielowi na podstawie tej ustawy. Dotyczy to nauczycieli już zatrudnionych w tej szkole lub placówce (nie dochodzi wówczas do dodatkowego zatrudnienia nauczyciela, lecz nauczyciel prowadzi te zajęcia w ramach nawiązanego już stosunku pracy na podstawie ustawy — Karta Nauczyciela). Jednakże zajęcia w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przydzielane są za zgodą nauczyciela. Zajęcia te nie są wliczane do tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz. Za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć przysługuje wynagrodzenie w wysokości ustalonej w sposób określony w art. 35 ust. 3 ustawy — Karta Nauczyciela, tj. takiej jak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Ważne jest to, że nauczyciel szkoły, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, nie może świadczyć na tej podstawie pracy w celu realizacji zajęć w projekcie EFS w okresie ferii letnich oraz ferii zimowych, gdyż wówczas zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela przebywa na urlopie wypoczynkowym.

W celu realizacji zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w publicznej szkole i placówce może być również zatrudniony nowy nauczyciel, tj. nauczyciel, który nie realizuje w tej szkole lub placówce tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Ma to szczególnie znaczenie, w przypadku gdy nauczyciele z danej szkoły nie mogą zaangażować się w realizację zajęć w ramach projektu. Kwestię tę reguluje art. 7e ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym warunkiem zatrudnienia takiego nauczyciela jest posiadanie przez niego kwalifikacji określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 ustawy – Karta Nauczyciela oraz spełnianie warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 2-4a tej ustawy. Nauczyciela takiego zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym że za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie nie wyższe niż wynagrodzenie za jedną godzinę prowadzenia zajęć ustalone w sposób określony w art. 35 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela dla nauczyciela dyplomowanego posiadającego wykształcenie wyższe magisterskie i realizującego tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, o którym mowa w art. 42 ust. 3 w tabeli w lp. 3 tej ustawy.

Podsumowując, przed przystąpieniem do realizacji projektu beneficjent – organ prowadzący - powinien posiadać wiedzę, którzy nauczyciele danej szkoły zostaną zaangażowani do realizacji projektu na podstawie art. 35a Karty Nauczyciela oraz ewentualnie zweryfikować możliwość zaangażowania nauczycieli, o których mowa w art. 7e ustawy o systemie oświaty.

Angażowanie nauczycieli w czasie ferii zimowych lub wakacji

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. Dlatego też dyrektor szkoły nie może przydzielić na podstawie art. 35a ustawy – Karta Nauczyciela nauczycielom zatrudnionym w szkole zajęć w projekcie EFS na okres ww. ferii. W celu realizacji zajęć w czasie ferii zimowych lub letnich dyrektor szkoły może natomiast zatrudnić nowego nauczyciela zgodnie z art. 7e ustawy o systemie oświaty, gdyż nauczycieli tych zatrudnia się zgodnie z Kodeksem pracy i w zakresie urlopu wypoczynkowego nie mają do nich zastosowania przepisy ustawy – Karta Nauczyciela lecz przepisy Kodeksu pracy. Ponadto, w celu realizacji zajęć organizowanych przez organ prowadzący szkołę w czasie ferii zimowych lub letnich, organ ten może zawierać umowy cywilnoprawne, przy czym nie może to dotyczyć nauczycieli z danej szkoły, gdyż stanowiłoby to obejście przepisów Wytycznych w zakresie kwalifikowalności dotyczących braku możliwości zatrudniania na umowy zlecenie własnych pracowników (sekcja 6.16.2 pkt 2).

Wyliczanie limitu zaangażowania czasu pracy nauczycieli zatrudnionych na podstawie Karty Nauczyciela

Zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności (podrozdział 6.16 pkt 8 lit. b) „wydatki związane z zaangażowaniem osoby wykonującej zadania w projekcie lub projektach są kwalifikowalne, o ile łączne zaangażowanie zawodowe tej osoby w realizację wszystkich projektów finansowanych z funduszy strukturalnych i FS oraz działań finansowanych z innych źródeł, w tym środków własnych beneficjenta i innych podmiotów, nie przekracza 276 godzin miesięcznie”. Zapis ten należy interpretować w kontekście pkt 2 podrozdziału 6.16: „wydatki związane z wynagrodzeniem personelu są ponoszone zgodnie z przepisami krajowymi”.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie ustawy – Karta Nauczyciela do 276 godzin miesięcznie łącznego zaangażowania zawodowego należy uwzględnić cały czas ich pracy, o którym mowa w ustawie - Karta Nauczyciela, a nie wyłącznie zajęcia wynikające z tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (pensum).

W świetle przepisów art. 42 ust. 1 i 2 ustawy – Karta Nauczyciela w ramach ustalonego wynagrodzenia oraz czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć obowiązany jest realizować:

1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (pensum),

2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów;

3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Dodatkową argumentację potwierdzającą takie rozumienie Wytycznych w zakresie, stanowi pkt 8 lit. a Podrozdziału 6.16 Wytycznych w zakresie, zgodnie z którym „wydatki związane z zaangażowaniem osoby wykonującej zadania w projekcie lub projektach są kwalifikowalne, o ile obciążenie z tego wynikające nie wyklucza możliwości prawidłowej i efektywnej realizacji wszystkich zadań powierzonych danej osobie”, a do prawidłowej i efektywnej realizacji zadań wykonywanych przez nauczyciela na pewno zalicza się czas poświęcony na inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły oraz na zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym (art. 42 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy - Karta Nauczyciela). Reasumując należy podkreślić, że każdego nauczyciela zatrudnionego na podstawie ustawy – Karta Nauczyciela, niezależnie od wymiaru pensum, obowiązuje czas pracy nieprzekraczający 40 godzin tygodniowo.

Angażowanie zewnętrznych wykonawców usług edukacyjnych

Angażowanie wykonawców zewnętrznych (firm lub osób fizycznych) do realizacji usług edukacyjnych w postaci zajęć EFS w szkole publicznej ma charakter uzupełniający do powierzania tych zadań nauczycielom na podstawie ustawy - Karta Nauczyciela i zatrudniania ich zgodnie z art. 7e ustawy o systemie oświaty. Takie zaangażowanie będzie miało miejsce tylko i wyłącznie w przypadku, gdy charakter zajęć EFS zaplanowanych w ramach projektu nie wymaga ich prowadzenia przez nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 ustawy – Karta Nauczyciela. Prawdopodobnym jest, że zaangażowanie podmiotu zewnętrznego wystąpi w przypadku realizacji specjalistycznych zajęć dodatkowych dla uczniów nierealizowanych w ramach standardowej oferty szkoły (np. zaawansowane programowanie, robotyka).

Zaangażowanie wykonawcy zewnętrznego może nastąpić na podstawie:

• stosunku pracy – w przypadku angażowania osób fizycznych niebędących nauczycielami;
• stosunku cywilnoprawnego – w przypadku angażowania wykonawców zewnętrznych (podmiotów/osób fizycznych) wyłonionych zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności, w szczególności zasadą konkurencyjności i Prawem zamówień publicznych (ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2164, z późn.zm.).

Zaznaczyć jednocześnie należy, że nauczyciel może brać udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiot wykracza poza kwalifikacje nauczyciela określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 ustawy – Karta Nauczyciela, ale musi pamiętać, że nie będzie mógł zostać zaangażowany w „swojej” szkole na podstawie umowy zlecenie z uwagi na ograniczenia wynikające z pkt 2 sekcji 6.16.2 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności. Gdyby wyłonionym w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wykonawcą był nauczyciel z danej szkoły może być on zaangażowany na podstawie ustawy - Karta Nauczyciela; w przypadku, gdy jest to osoba będąca nauczycielem z innej szkoły może być ona zaangażowana na podstawie stosunku cywilnoprawnego.

Ważne jest to, że zamówienie publiczne nie może być próbą obejścia przepisów ustawy - Karta Nauczyciela i Kodeksu pracy regulujących podstawowe formy zaangażowania nauczycieli w projektach EFS.

Zaangażowanie wykonawcy zewnętrznego na podstawie umowy zlecenia oraz realizacja zajęć przez podmiot zewnętrzny odbywa się pod nadzorem organu prowadzącego lub szkoły/placówki oświatowej odpowiedzialnych za realizację całego procesu edukacyjnego. Może zdarzyć się sytuacja, w której wyłoniony wykonawca wśród zgłoszonej do prowadzenia zajęć kadry wskazał osoby będące jednocześnie nauczycielami szkoły publicznej. Będzie to możliwe wtedy, gdy przedmiot zamówienia wykracza poza kwalifikacje nauczyciela określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 ustawy – Karta Nauczyciela. Wykonawca wynagradza nauczycieli za pracę zgodnie ze swoją polityka płacową, gdyż art. 35a ustawy - Karta Nauczyciela nie znajduje tutaj zastosowania (beneficjent zawiera umowę na realizację usługi szkoleniowej z wykonawcą, który za zrealizowaną usługę otrzymuje wynagrodzenie w ramach projektu EFS).

2. Realizacja projektu EFS przez podmiot niepubliczny (beneficjent) – organ prowadzący szkołę niepubliczną lub organ prowadzący szkołę publiczną niebędący jednostką samorządu terytorialnego

Przepisy art. 35a ustawy — Karta Nauczyciela i art. 7e ustawy o systemie oświaty nie mają zastosowania do szkół niepublicznych o uprawnieniach szkoły publicznej, a także szkół publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. A zatem w sytuacji, w której, np. stowarzyszenie (beneficjent) jest organem prowadzącym szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, której uczniowie zostali objęci projektem EFS, stowarzyszenie może w ramach podstawowej działalności szkoły zatrudniać nauczycieli i inne osoby do prowadzenia zajęć lekcyjnych w szkole na podstawie stosunku pracy lub umów cywilnoprawych, gdyż ustawa - Karta Nauczyciela w tym przypadku nie będzie miała zastosowania.   Należy jednakże podkreślić, iż zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej nie może nosić cech stosunku pracy, gdyż stanowiłoby to naruszenie przepisów prawa. Istotne jest również spełnienie wszystkich warunków kwalifikowalności personelu określonych w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności (w szczególności zakaz zatrudniania własnych pracowników na umowy zlecenie – sekcja 6.16.2 pkt 2). Co więcej, w przypadku gdy beneficjent przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na realizację zajęć edukacyjnych, robi to zgodnie z podrozdziałem 6.5 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności.

3. Realizacja projektu EFS przez podmiot prywatny (beneficjent) – nie będący organem prowadzącym szkoły

W sytuacji, gdy beneficjentem projektu EFS byłby podmiot prywatny nie będący organem prowadzącym szkoły, projekt powinien być realizowany w partnerstwie, w rozumieniu art. 33 ustawy wdrożeniowej, z organem/organami prowadzącymi szkoły. W przypadku gdy partnerem podmiotu prywatnego (firmy lub NGO) będącego beneficjentem jest:

• szkoła publiczna – jest ona zobowiązana do zatrudniania nauczycieli w sposób opisany w pkt 1, co oznacza, że podział zadań w partnerstwie powinien to zakładać i nie może dochodzić do sytuacji angażowania przez beneficjenta pracowników partnera (nauczycieli z danej szkoły);
• szkoła niepubliczna – jest ona zobowiązana do zatrudniania nauczycieli w sposób opisany w pkt 2.

Nie rekomenduje się realizacji projektów, których beneficjentami są podmioty zewnętrzne (firma, NGO), a szkoła/placówka nie jest partnerem, w rozumieniu art. 33 ustawy wdrożeniowej. W takim przypadku szkoła nie jest również odbiorcą wsparcia (we wniosku o dofinasowanie nie została wskazana jako partner ani realizator), bowiem w takiej sytuacji wsparcie udzielane jest poza nadzorem szkoły. Jest to oferta zewnętrzna, z którą beneficjent „wchodzi” do szkoły, a jej odbiorcą będą w takiej sytuacji uczniowie szkoły. Rozwiązanie to nie przyczynia się do osiągnięcia zakładanego celu interwencji jakim jest podniesienie jakości usług edukacyjnych świadczonych przez szkoły i placówki edukacyjne. W takim przypadku realizacja projektu opiera się na bezpośrednich uzgodnieniach pomiędzy beneficjentem (podmiotem zewnętrznym względem szkoły i organu prowadzącego) a rodzicem ucznia objętego wsparciem. W takim układzie szkoła nie jest w rezultacie zaangażowana w realizację projektu, a tym samym działania te odbywałyby się poza procesem edukacyjnym nadzorowanym przez szkołę, co nie jest pożądanym rozwiązaniem. Niemniej jednak, w przypadku gdy w danej gminie brak jest możliwości realizacji projektu wg modelu opisanego w pkt 1 lub 2, powyższe rozwiązanie może być jedynym zapewniającym realizację wsparcia dla uczniów szkół.

4. Realizacja projektu EFS w zakresie tworzenia miejsc wychowania przedszkolnego

Ani przepisy art. 35a ustawy - Karta Nauczyciela ani art. 7e ustawy o systemie oświaty nie powinny mieć zastosowania do działań związanych z zatrudnianiem nauczycieli, jako personelu nowoutworzonych w ramach projektu podmiotów (np. nowych miejsc wychowania przedszkolnego, o których mowa w podrozdziale 3.1, pkt 11 lit. e ppkt vii)  Wytycznych w obszarze edukacji). W przypadku takich projektów zakres wsparcia jest znacznie szerszy, gdyż ich celem nie jest wyłącznie poszerzenie oferty zajęć w danej placówce, lecz ich głównym celem jest tworzenie nowych (dodatkowych) miejsc przedszkolnych. Zatem w przypadku projektów zakładających tworzenie nowych miejsc przedszkolnych celem projektu EFS jest wsparcie instytucji w dostarczaniu szerszego zakresu usług wychowania przedszkolnego, który bez dodatkowych środków EFS nie mógłby zostać zrealizowane. Z tego względu, zgodnie z Wytycznymi w obszarze edukacji, zakres wsparcia udzielanego w ramach regionalnych programów operacyjnych na rzecz wychowania przedszkolnego obejmuje tworzenie nowych miejsc wychowania przedszkolnego oraz możliwość sfinansowania bieżącej działalności nowoutworzonego miejsca w początkowym okresie jego funkcjonowania - przez okres do 12 miesięcy. W ramach kosztów związanych z prowadzeniem bieżącej działalności mogą pojawić się koszty związane z zatrudnieniem personelu przedszkola, ale jest to jedynie wtórny efekt interwencji EFS.

Nauczyciele nowoutworzonego miejsca przedszkolnego nie są zatrudniani wyłącznie w celu prowadzenia dodatkowych zajęć finansowanych ze środków europejskich, stąd też w stosunku do nich ww. przepisy nie powinny mieć zastosowania. Nauczyciele publicznych ośrodków wychowania przedszkolnego prowadzonych przez JST powinni być zatrudniani na podstawie przepisów art. 10 ustawy – Karta Nauczyciela i przepisy tej ustawy powinny mieć do nich zastosowanie w pełnym zakresie. Należy jednocześnie podkreślić, że w Wytycznych ds. edukacji wprowadzono odpowiednie zapisy, które nie dopuszczają możliwości równoległego finansowania wydatków bieżących związanych z prowadzeniem nowoutworzonego miejsca przedszkolnego z różnych źródeł. Beneficjent musi zdecydować, czy tego typu wydatki będzie pokrywał ze środków EFS czy z krajowych środków publicznych. Powyższe rozwiązania zapewniają spełnienie zasady dodatkowości interwencji EFS.

W przypadku publicznych ośrodków wychowania przedszkolnego prowadzonych przez inne podmioty niż JST oraz niepublicznych ośrodków wychowania przedszkolnego, zatrudnianie nauczycieli realizowane jest zgodnie z przepisami powszechnie obowiązującego prawa, z poszanowaniem postanowień Wytycznych dot. kwalifikowalności.

Pytanie:

W jaki sposób należy odnieść się do diagnozy kwalifikacji osób, które będą uczestniczyły w projekcie, aby spełnić wymogi kryterium merytorycznego o treści „Realizacja wsparcia następuje na podstawie indywidualnie zdiagnozowanego zapotrzebowania każdego uczestnika projektu”? Czy koszty związane z opracowaniem indywidualnej diagnozy uczestników projektu są kwalifikowane?

Odpowiedź:

Do wskazanego kryterium odnosi się następująca definicja: Kryterium ma na celu zapewnienie zindywidualizowanego podejścia w stosunku do każdego uczestnika projektu. Wnioskodawca zakłada w projekcie przeprowadzenie indywidualnej analizy potrzeb osoby dorosłej objętej wsparciem, z uwzględnieniem jej potencjału oraz predyspozycji.

Powyższy zapis oznacza, że na etapie przygotowywania założeń projektu i sporządzania wniosku o dofinansowanie, należy ująć w nim analizę potrzeb potencjalnych uczestników projektu w sensie ich zapotrzebowania na konkretne, określone we wniosku szkolenia, co powinno także znaleźć odzwierciedlenie w opisie grupy docelowej oraz kryteriach rekrutacji.

Natomiast w odniesieniu do uczestników projektu, zakwalifikowanych do udziału w nim w wyniku przeprowadzonej rekrutacji, kwalifikowalne mogą być koszty indywidualnej diagnozy poszczególnych osób. Diagnoza ta powinna być bezpośrednio związana ze specyfiką szkoleń, z których uczestnicy mają korzystać – diagnoza może obejmować np. badania lekarskie, badania predyspozycji psychologicznych, testy kompetencji w odniesieniu do konkretnych szkoleń i kwalifikacji itd.

Koszty ponoszone w związku z przeprowadzaną diagnozą powinny być odpowiednio uzasadnione w treści projektu, ponieważ podlegają one ocenie merytorycznej podobnie jak wszystkie wydatki ujęte w ramach kosztów bezpośrednich w projekcie.

Pytanie:

W jaki sposób należy ująć w projekcie fakt spełnienie kryteriów dostępu nr 2 oraz 3, które narzucają wymóg zdobycia kwalifikacji językowych i komputerowych przez uczestników projektu? Czy kryteria będą uznane za spełnione, jeśli np. w projekcie swoje kompetencje podniesie 90 % uczestników kursów komputerowych i 70 % procent uczestników kursów językowych, zakładając że liczba uczestników obu rodzajów szkoleń jest równa?

Odpowiedź:

W opisanej sytuacji za spełnione uznane zostanie kryterium nr 3, odnoszące się do szkoleń komputerowych, zaś kryterium nr 2, odnoszące się do szkoleń językowych, nie zostanie uznane za spełnione. 

W przedmiotowym konkursie kryterium nr 2 mówi, iż „co najmniej 80% uczestników projektu zdobędzie kwalifikacje językowe”, z kolei zgodnie z kryterium nr 3 „co najmniej 80% uczestników projektu zdobędzie kompetencje i/lub kwalifikacje cyfrowe”. Należy jednocześnie zauważyć, że zapisy regulaminu jednoznacznie przypisują dane kryterium do danego typu projektu – a więc kryterium nr 2 dotyczy wyłącznie typu projektu nr 1a, tj. szkoleń językowych i jego osiągnięcie oznacza, że minimum 80 %  uczestników projektu korzystających ze szkoleń językowych zdobędzie kwalifikacje. Analogicznie kryterium nr 3 jest spełnione, jeśli minimum 80 %  uczestników projektu korzystających ze szkoleń komputerowych zdobędzie kompetencje i/lub kwalifikacje. Zapisy regulaminu nie przewidują sytuacji, w której spełnienie danego kryterium uzasadnione jest przez osiągnięcie wskaźników dla typu projektu, z którym dane kryterium nie jest powiązane.  

W przypadku, gdy projektodawca realizuje tylko jeden typ projektu, obowiązuje go tylko jedno kryterium, adekwatne do realizowanego typu.

W projektach rozliczanych metodami uproszczonymi (kwoty ryczałtowe, stawki jednostkowe), w pozycjach budżetu szczegółowego dotyczących wkładu własnego, nie należy zaznaczać pola (checkboxa): „W tym wkład niepieniężny”.

W projektach takich bowiem nie podlegają weryfikacji i monitorowaniu żadne faktycznie poniesione wydatki i żadne dokumenty księgowe. Nie ma więc możliwości wykazywania i rozliczania – tj. faktycznego potwierdzania formy i wysokości w rzeczywistości wniesionego wkładu własnego. Jednocześnie określanie wkładu własnego jako niepieniężny (rzeczowy), co do zasady, ze względu na ryczałtową formę, nie ma znaczenia dla realizacji i rozliczania tego rodzaju projektów. Sprowadzałoby się do rozliczania we wnioskach o płatność, w trakcie realizacji tych projektów, limitowanej kategorii kosztów, jaką jest wkład rzeczowy, bez możliwości potwierdzania wysokości i poprawności wskazywanych kwot. Wnoszony przez beneficjenta w takich przypadkach wkład własny, z projektowego punktu widzenia, będzie zatem traktowany tak samo jak wkład pieniężny, a jego wartość wynikała będzie tylko z zapisów wniosku o dofinansowanie.

Podobnie sytuacja wygląda w kosztach pośrednich rozliczanych ryczałtem, gdzie z góry nie ma możliwości wskazywania (określania) wkładu własnego jako wkład niepieniężny (rzeczowy). We wniosku o dofinansowanie projektu beneficjent wskazuje jedynie wysokość wnoszonego w kosztach pośrednich wkładu własnego.

W związku z ogłoszeniem konkursu z Poddziałania 8.5.1 „Podniesienie jakości kształcenia zawodowego oraz wsparcie na rzecz tworzenia i rozwoju CKZiU” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 przekazujemy Państwu wykaz najczęściej pojawiających się pytań i odpowiedzi z tego Poddziałania. Zachęcamy osoby przygotowujące wnioski o dofinansowanie projektów o zapoznanie się z opracowanym materiałem. Jest on dostępny w załączniku.

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami Beneficjentów odnośnie odpłatności za usługi społeczne w projektach przedstawiamy poniżej odpowiedź na zadawane pytanie.

Pytanie: Czy zaplanowanie w projekcie obowiązku wnoszenia odpłatności za świadczenie usług opiekuńczych lub asystenckich przez uczestników projektu, którzy osiągają dochody powyżej 100% właściwego kryterium dochodowego (o którym mowa w ustawie o pomocy społecznej) – zgodnie z obowiązującą uchwałą Rady Gminy – będzie skutkowało niespełnieniem kryterium dostępu, w którym określono, że odpłatność za usługi ma dotyczyć osób, które przekroczą 150% kryterium?

Odpowiedź: Realizując wsparcie w ramach projektu Projektodawca zobowiązany jest do zachowania zgodności z przepisami prawa krajowego. W sytuacji, gdy zgodnie z uchwałą Rady Gminy częściową odpłatność za usługi ponoszą uczestnicy, których dochód przekracza 100% właściwego kryterium dochodowego pomocy społecznej, co do zasady kryterium dostępu nr 4 (w przypadku konkursu dla Poddziałania 9.2.1) oraz kryterium dostępu nr 6 (w przypadku konkursu dla Poddziałania 9.2.2) uznaje się za spełnione.

Definicja kryterium oraz treść regulaminu konkursu w części 2.1 Typy operacji w ramach naboru oraz szczegółowe wymogi wskazują na obowiązek określenia i przedstawienia w treści wniosku o dofinansowanie zasad odpłatności jakie zostaną zastosowane przez Wnioskodawcę w ramach projektu, skorelowanych z zasadami dotychczas przez siebie stosowanymi.

 

Oznacza to, że wszystkie egzaminy i certyfikaty zarówno w zakresie ICT oraz języków obcych (język angielski, niemiecki, francuski) są możliwe pod warunkiem, że przedsięwzięcia są zgodne m. in.:

• w przypadku języków obcych – z załącznikiem nr XII do Regulaminu konkursu – Stawki jednostkowe na szkolenia językowe, oraz z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy,
• w przypadku ICT – z załącznikiem nr XIII do Regulaminu konkursu – Standard wymagań dla kompetencji cyfrowych.

Certyfikaty i inne uzyskane dokumenty potwierdzające uzyskanie kwalifikacji powinny być uznawane według zasad określonych w załączniku nr XIV do Regulaminu konkursu – Podstawowe informacje dotyczące uzyskiwania kwalifikacji w ramach projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego.